12 czerwca obyło się w muzeum wyjątkowe wydarzenie. Jakub Lemberg – lekarz, zasłużony społecznik oraz Przełożonego Rady Żydów Zduńskowolskich podczas II wojny światowej, został odznaczony Medalem „Zasłużony dla Miasta Zduńskiej Woli”. Wyróżnienie wręczył prezydent Zduńskiej Woli Konrad Pokora na ręce dyrektora muzeum Tomasza Polkowskiego.
W spotkaniu, choć tylko online, wziął udział prof. Daniel Wagner, fizyk z Weizmann Institute w Rehovot/Izrael, zasłużony dla miasta Zduńska Wola, którego rodzina pochodzi ze Zduńskiej Woli. Podkreślił zasługi Jakuba Lemberga oraz to, że pamięć i przyznanie Medalu jest szczególnie istotne dla rozproszonej po całym świecie społeczności zduńskowolan pochodzenia żydowskiego.
Medal „Zasłużony dla Miasta Zduńskiej Woli” przyznawany jest od 2000 roku. Jego laureatami mogą być osoby, firmy i organizacje pozarządowe. Medal przyznawany jest przez Rada Miasta Zduńska Wola na wniosek, który musi zostać poparty podpisami 25 mieszkańców Zduńskiej Woli.
Wniosek o przyznanie medalu dla doktora Jakuba Lemberga złożyła dr Kamila Klauzińska. Poniżej treść uzasadnienia:
„Dr Jakub Lemberg był aktywnym, zaangażowanym w sprawy miasta i społeczności żydowskiej Zduńskiej Woli społecznikiem, szanowanym powszechnie obywatelem i lekarzem.
Los wybrał dla niego najtrudniejsze z możliwych zadań. W czasie istnienia getta w Zduńskiej Woli pełnił funkcję Przełożonego Rady Żydów Zduńskowolskich. Tym samym był odpowiedzialny za byt i los blisko 10 000 osób więzionych w getcie.
Swoją postawą udowodnił, że nawet w tak trudnym i dramatycznym czasie wiernie dochował słów przysięgi Hipokratesa. Przez cały okres istnienia getta służył więzionym w nim ludziom. Swoją nieugiętą i bohaterską postawę przypłacił życiem.
W judaizmie nie nadaje się tytułu „świętego”, choć bez wątpienia na taki tytuł zasługuje dr Jakub Lemberg. Dla Żydów, którzy ocaleli z Holokaustu i dla wszystkich żyjących obecnie był on prawdziwym cadykiem przestrzegającym norm moralnych.
Akt poświęcenia własnego życia przez dr. Jakuba Lemberga w imię zachowania godnej postawy moralnej i ochrony współwięźniów getta żydowskiego zasługuje na najwyższy szacunek i uznanie wszystkich obecnych i byłych mieszkańców Zduńskiej Woli.”
Jak podaje Urząd Miasta Zduńska Wola:
„Jakub Lemberg to lekarz medycyny, działacz społeczny, samorządowiec, bohaterski przywódca społeczności żydowskiej zduńskowolskiego getta.
Medal został przyznany zduńskowolskiemu społecznikowi przez Radę Miasta Zduńska Wola uchwałą z 24 listopada 2022 roku. Jakub Lemberg został odznaczony za wybitne osiągnięcia w działalności na rzecz miasta. Medal trafił do miejskiego muzeum, gdzie będzie przechowywany.
Doktor Jakub Lemberg w 1926 roku osiadł w Zduńskiej Woli, gdzie przybył na praktykę lekarską po studiach na Uniwersytecie Warszawskim. Był także członkiem Komisji Elektrycznej w Radzie Miasta Zduńska Wola czynnie działającym na rzecz miasta i jego mieszkańców.
W 1938 roku został utworzony w Zduńskiej Woli Komitet Samopomocy Żydowskiej, w skład którego wszedł m.in. dr Lemberg. Należał też do Ogólnej Organizacji Syjonistycznej.
W grudniu 1939 roku otrzymał dla siebie i swojej rodziny pozwolenie na wyjazd do Palestyny. Postanowił jednak zostać w Zduńskiej Woli i zaopiekować się społecznością żydowską miasta, która późną wiosną 1940 roku została uwięziona w getcie. Pełnił w nim funkcję przełożonego Starszeństwa Żydów. Utrzymywał kontakty z polskimi kolejarzami. To od nich otrzymał informację o planowanej likwidacji getta oraz o transportach do obozu zagłady w Chełmnie nad Nerem.
Po uzyskaniu zgody na wydzierżawienie obszarów położonych na granicy getta przy ulicy Ogrodowej zorganizował farmę rolniczą, która miała na celu dostarczanie żywności ludzi uwięzionych w getcie. Uprawiano tam warzywa i hodowano kozy. Farma obejmowała obszarem ok. 20 mórg ziemi. Pełniła również rolę „kursu przygotowawczego” do przyszłego życia w Palestynie. Na farmie pracowało ok. 50 osób w wieku 17 – 21 lat.
Podczas likwidacji getta w 1942 roku zaginął bez śladu. Na pewno został zamordowany. Jeśli do zabójstwa doszło jeszcze w Zduńskiej Woli, prawdopodobnie jego ciało spoczywa w zbiorowej mogile na cmentarzu żydowskim. Rodzina wyemigrowała do Izraela.
Z inicjatywy Związku Byłych Mieszkańców Zduńskiej Woli w Izraelu jedna z ulic miasta została nazwana imieniem doktora Jakuba Lemberga. Lekarz został upamiętniony kilka lat temu w The Baruch Padeh Medical Center Porija w północnym Izraelu. Jedna z sal rehabilitacyjnych na oddziale urazowym nosi imię Jakuba Lemberga.
W Zduńskiej Woli imię Jakuba Lemberga nadano pasażowi na osiedlu Zachód, na terenie dawnego getta.
Zduńskowolanin został także uhonorowany pamiątkową kostką na ul. Stefana Złotnickiego w Zduńskiej Woli. To tak zwany stolperstein (z niemieckiego – kamień, o który się potykamy, w języku polskim – kamień pamięci).”
