Dziś otworzyliśmy dla Was kolejną wystawę. Tym razem prezentujemy piękny zbiór zabytkowych lampek oliwnych (lub inaczej wiecznych) lokalnego kolekcjonera. Zwiedzający dowiedzieli się, na jakiej zasadzie funkcjonowały takie lampki, gdzie i przez kogo były wykonywane, a nawet jak je czyścić i przechowywać, by nie utraciły swego blasku.
Wystawa przybliża nam nieco historię zakładów, które zajmowały się produkcją tych przedmiotów. Były to m.in.:
Zakład Platerniczy firmy NORBLIN i Ska funkcjonował w okresie 1834-1882 przy ulicy Chłodnej 5. W 1865 Ludwik Norblin (1836-1914), wraz z siostrą – Albertyną i jej mężem Teodorem Wernerem – nabył od swego ojca – Wincentego Konstantego Norblina, fabrykę wyrobów metalowych w Warszawie przy ul. Chłodnej. Wartość wytwórni oszacowano na prawie 110 tys. rubli, jednak cenę sprzedażną ustalono na 100 tys. rubli. Ludwik Norblin zakupił 1/2 część fabryki, jego siostra Albertyna z Norblinów Werner – 1/4 część, a Teodor Werner – także 1/4 część. Sprzedający rozłożył spłatę należności na wieloletnie, dogodne raty, wynoszące 5 tys. rubli rocznie. Po dokonaniu transakcji, w 1865 Ludwik Norblin zawarł spółkę ze swym szwagrem – Teodorem Wernerem – złotnikiem, który był właścicielem fabryki wyrobów srebrnych w Warszawie. Wspólnicy prowadzili jednak oddzielną produkcję: zakład Norblina – specjalizował się w wyrobach platerowanych, a w zakładzie Wernera wytwarzano srebra. Pod koniec lat 70. XIX w., po przeniesieniu wytwórni sreber Wernera do fabryki Norblina na ul. Chłodną, połączone zakłady posiadały dwie maszyny parowe o mocy 19 KM, zatrudniały 112 robotników. Wartość rocznej produkcji wynosiła 73 tys. rubli. Następnie, po przenosinach, przy ulicy Żelaznej 49/53 w okresie 1882–1948 funkcjonowała fabryka metali kolorowych spółki „Norblin, B-cia Buch i T. Werner”. Powstała ona na bazie trzech zakładów: platerniczego Norblinów, srebrnego T. Wernera (wcześniej K. Malcza) i platerniczego Braci Buchów. W 1948 roku spółka akcyjna „Norblin, B-cia Buch i T. Werner” została znacjonalizowana i przekształcona w Walcownię Metali „Warszawa”.
Fraget (pełna nazwa Józef Fraget) – fabryka wyrobów platerowanych założona w 1824 roku w Warszawie przez Alfonsa i Józefa Fragetów. Do wybuchu wojny w 1939 roku wytwarzała sztućce oraz galanterię stołową, tzw. platery. Alfons i Józef zostali zaproszeni z Francji do Polski przez Tadeusza Mostowskiego – ówczesnego Ministra Spraw Wewnętrznych Królestwa Kongresowego. Przyznana pożyczka pozwoliła im założyć na ulicy Jasnej w Warszawie małą firmę produkującą wyroby miedziane i platerowane. W umowie pożyczkowej właściciele zobowiązali się przez okres 6 lat w pełni wykształcić w swoim rzemiośle dwóch krajowych rzemieślników. W kolejnych latach uczniów przybywało, a jak podkreślono w publikacjach z okazji 75-lecia jej istnienia, firma dobierała pracowników z zasady wśród Polaków i wśród swoich uczniów. Fabryka szybko stała się dostawcą sreber dla tutejszej arystokracji i szybko zyskała pozycję lidera w całym Imperium Rosyjskim. Firma dumnie prezentowała się jako Dostawca Dworu Jego Cesarskiej Mości. Na liście klientów byli władcy bałkańscy, ale również takie osobistości jak szach Persji. W chwili śmierci założyciela w 1867 r. fabryka zatrudniała 250 pracowników, dysponowała 24 żelaznymi tokarniami, posiadała modelarnię, gisernię, wiertarnię, stolarnię, nożyce mechaniczne, wentylatory zamiast powszechnie stosowanych jeszcze miechów, wszystko poruszane przy pomocy maszyny parowej z potężnymi kotłami. Wojny celne caratu powodowały, że firma musiała szukać zbytu na rynkach Bliskiego Wschodu. W 1897 r. firma przekształciła się w Towarzystwo Akcyjne Wyrobów Platerowych Józef Fraget. Firma przetrwała I wojnę światowąLata 20-ste przyniosły czasy żniw. Sieć dystrybucji polskich sreber rozszerzyła się o takie kraje, jak Bułgaria, Persja, Grecja, Rumunia, a nawet Chiny. W 1928 r. król Afganistanu osobiście złożył zamówienie na zastawy stołowe i artystyczną galanterię stołową Frageta dla swojego dworu. Firma obiecywała, że dostosuje swoją produkcję do gustu mieszkańców Afganistanu i nawet przymierzano się do uruchomienia sklepu w Kabulu. Fraget otworzył swoje sklepy w Meschedzie, Aleksandrii i Kairze. Po wybuchu II wojny światowej przedsiębiorstwo zaprzestało produkcji. Po zakończeniu wojny grupa ocalałych robotników reaktywowała przedsiębiorstwo, ale wkrótce je upaństwowiono. 1 stycznia 1965 roku z połączenia fabryki Braci Henneberg i fabryki Józefa Frageta powstał zakład „Hefra”.
Ekspozycja opisuje również symbolikę światła w filozofii i teologii chrześcijańskiej. Wchodząc do sali wystawienniczej możecie wejść w klimat mistycyzmu i głębokiej refleksji – wszystko to trzyma nas wciąż w klimacie Świąt Paschalnych.
ZAPRASZAMY DO ZWIEDZANIA!
