Ul. Królewska – fabryczny zakątek miasta

Wąska, prosta, obecnie jednokierunkowa, z kilkukrotnie zmienianą nazwą – dziś tą, nadaną już ok. 1913 r.

Dawniej budynek siedziby Ośmioklasowego Gimnazjum Koedukacyjnego Filologicznego im. Henryka Sienkiewicza

Dawniej budynek siedziby Ośmioklasowego Gimnazjum Koedukacyjnego Filologicznego im. Henryka Sienkiewicza

Pierwsze plany ulicy widnieją już na mapach z 1899 r., gdzie wraz z ulicą Złotnickiego (obecnie Dąbrowskiego) zaznaczone na kolor zielony, prowadzą wprost do ul. Warszawskie Przedmieście (obecnie ul. Szadkowska), prosto do powstającego dworca kolejowego.

Pierwszą nazwą widniejąca na planie z 1907 r. jest nazwa: ul. Niecała. Jednakże już na kolejnych mapach nazwa zmienia się na ul. Królewską.

Nowa ulica to oczywiście nowe możliwości. Powstaje kilka okazałych kamienic i szereg fabryk.
Jeszcze przed odzyskaniem przez Polskę niepodległości, w jednej z kamienic, od 1917 do 1924 roku mieściło się Ośmioklasowe Gimnazjum Koedukacyjne Filologiczne im. Henryka Sienkiewicza, które dało początek I Liceum Ogólnokształcącemu im. Kazimierza Wielkiego.

Ulica Królewska od strony obecnej ul. Żeromskiego

Ulica Królewska od strony obecnej ul. Żeromskiego.

Tej wąskiej uliczce, już od początku XX w. po okres międzywojenny, niezaprzeczalny klimat nadawały liczne mniejsze lub większe tkalnie, głównie mieszczące się pod numerem 5 (obecnie Królewska 6): Berkowicza, Działowskiego Ch., Herszberga R., Joskowicza (ojca późniejszego Naczelnego Rabina Polski – Pichasa Menachema Joskowicza), Madowicza A., Pelta Ch., Rozenwalda J. Warszawiaka I., Lewisa.

Oprócz tego swoje zakłady mieli m.in: stolarz Dylkowski W. na ul. Królewskej 15, ślusarz Zaleweski J. ul. Królewska 10.

Fotografia pocztówkowa - reklama firmy budującej kominy Wincentego Plucińskiego w Zduńskiej Woli istniejąca od 1899 r., na odwrocie napis komin fabryczny przy ul. Królewskiej w głębi ul. Polna

Fotografia pocztówkowa – reklama firmy budującej kominy Wincentego Plucińskiego w Zduńskiej Woli istniejąca od 1899 r., na odwrocie napis komin fabryczny przy ul. Królewskiej w głębi ul. Polna

Zaraz obok fabryk swoją siedzibę miał Kinoteatr Victoria (później kino Bajka, Hel).

Kinoteatr Victoria I poł. XX w.

Kinoteatr Victoria I poł. XX w.

W 1933 r. w budynku na rogu ulicy Żeromskiego i ulicy Królewskiej otworzono Oddział Ubezpieczalni Społecznej, w której mieściła się apteka, ambulatorium oraz administracja pod kierownictwem doktora Władysława Wróblewskiego.
Gabinety mieściły się na pierwszym piętrze, apteka i rejestracja na dole.

Budynek dawnego Oddziału Ubezpieczalni Społecznej

Budynek dawnego Oddziału Ubezpieczalni Społecznej.

Doktor Władysław Wróblewski

Doktor Władysław Wróblewski

Podczas II Wojny Światowej nazwę ulicy przemianowano na Friedrich Wilhelm Weber Strasse. Do dawnej fabryki Braci Mirskich ( obecnie pusty plac na rogu ul. Kólewskiej i Żeromskiego) przeniesiono zakład naprawy samochodów Walter Kinner.
W zakładach tych działał członek Armii Krajowej Jan Zawada, który zajął się potajemną produkcji kilkunastu sztuk broni dla zduńskowolskiej konspiracji.

Fragment mapy Zduńskiej Woli (Freihaus) okres II Wojny Światowej

Fragment mapy Zduńskiej Woli (Freihaus) okres II Wojny Światowej

Zaraz po wojnie, we wrześniu 1945 roku, przeniesiono do budynków pofabrycznych na ul. Królewską 6 dawną fabrykę Noltha Wernera (produkująca skarpety na potrzeby wojska niemieckiego) z ul. Sieradzkiej.

Wykorzystując sprzęt skonfiskowany Niemcom rozpoczęła działalność Fabryka Wyrobów Dzianych im. K. Kałużewskiego, również produkująca skarpety. W 1952 roku przemianowano jej nazwę na Zduńskowolskie Zakłady Przemysłu Pończoszniczego w Zduńskiej Woli.

Pierwszy z lewej budynek warsztatów Technikum Mechanicznego (dawna fabryka Braci Mirskich), drugi budynek wybudowany w 1959 r. na potrzeby Technikum Mechanicznego. Zdjęcie ok. '70 XX w.

Pierwszy z lewej budynek warsztatów Technikum Mechanicznego (dawna fabryka Braci Mirskich), drugi budynek wybudowany w 1959 r. na potrzeby Technikum Mechanicznego. Zdjęcie ok. ’70 XX w.

W 1945 roku powrócono do tradycji istniejącej przed wojną Państwowej Szkoły Techniczno – Przemysłowej, którą przekształcono na Technikum Mechaniczne.
W skład obiektów szkolnych wchodził budynek szkolny przy ul. Zielonej 5 (dawna fabryka Keplera), Internat przy ul. Żeromskiego 15/17 (dawny Dom Dziecka Łódzkiej Rodziny Radiowej) oraz warsztaty szkolne przy ul. Świerczewskiego 10 (przedwojenna fabryka Braci Mirskich) oraz nowy budynek.

To tu, przy dawnym budynku fabrycznym, powstał w 1959 roku nowy budynek warsztatów (w stylu modernistycznym), w którym mieściły się biura, laboratorium, szatanie, a także umywalnie dla młodzieży. Co ciekawe uczniowie szkoły posiadali swój internat w dawnym Ewangelickim Domu Opieki przy ul. Łaskiej (obecnie Dom Pomocy Społecznej). Po 1951 roku przeniesiono internat na ul. Żeromskiego.

Budynek narożny obecnie na ul Królewskiej i Łaskiej. Okres międzywojenny.

Budynek narożny obecnie na ul. Królewskiej i Łaskiej. Okres międzywojenny.

Obecnie budynku pofabrycznego już nie ma, za to w drugim, wybudowanym w latach 50/60. XX w. mieści się Starostwo Powiatowe.

Od lewej budynek narożny na ul. Królewskiej i Łaskiej

Od lewej budynek narożny na ul. Królewskiej i ul. Łaskiej.

A Wam z czym się kojarzy ul. Królewska?
Tekst: Gabriela Górska

Skip to content
Verified by MonsterInsights