Eksponat miesiąca – najstarsze fotografie 1865-1911

Najstarsze fotografie w muzealnych zbiorach, to te wykonane przez zakłady fotograficzne w Łodzi, Warszawie oraz Zduńskiej Woli w latach 1865-1911. Przyklejone do kartonu, prezentują portrety pojedynczych osób lub rodzin.

Z przodu, oprócz osoby pozującej, możemy zobaczyć również nazwę zakładu fotograficznego, rewersy zaś są przykładem ówczesnej mody na przyciągające wzrok winiety w secesyjnym stylu, których stałym elementem była nazwa atelier i jego adres oraz towarzyszące im dodatkowe informacje np.: o posiadanych przez zakład filiach, otrzymanych nagrodach, rodzajach wykonywanych zdjęć i specjalnościach zakładu (np. fotografia dzieci), przechowywaniu przez zakład kliszy w celu wykonywania kolejnych odbitek czy zakazie powielania.

W gablocie prezentujemy tzw. carte de visite, czyli niewielkiego formatu kartoniki, przedstawiające pojedynczego modela na tle zasłony i specjalnego tła, w otoczeniu rekwizytów oraz cabinet card, czyli większego formatu fotografie, najczęściej rodzinne.

Zakład fotograficzny Leopold Zoner — Nowy Rynek 6, Łódź

Leopold Zoner — polski drukarz, wydawca, właściciel zakładu litograficzno-drukarskiego, wydawnictwa, księgarni oraz dziennikarz, wydawca dwóch gazet i działacz licznych towarzystw społecznych i zawodowych w XIX-wiecznej Łodzi.

Syn pierwszego łódzkiego fotografa Dominika Zonera, 15 czerwca 1861 założył w Łodzi pierwszy zakład fotograficzny przy ul. Konstantynowskiej (obecnie ul. Legionów) 3, potem przeniesiony na Rynek Nowego Miasta (obecnie Plac Wolności) 6.

Zakład fotograficzny S. Piotrowicz — Nowy Rynek 6, Łódź

Zajmował lokal na III piętrze istniejącej do dziś kamienicy przy Nowym Rynku 6 (obecnie Plac Wolności), którego poprzednim właścicielem był Leopold Zoner. Stanisław Piotrowicz przed 1898 r. miał zakład fotograficzny w Łodzi przy Piotrkowskiej 103 i filię w Pabianicach w „Hotelu Budzyńskiego”, następnie kierował zakładem założonym przez swoją siostrę Marię i jej męża Antoniego Piotrowskiego.

Bronisław Wilkoszewski — pasaż Meyera 5, Łódź

Fotograf zwany łódzkim Canaletto”, działacz społeczny. W 1888 otworzył zakład w willi „Trianon” w pasażu Meyera 5 (obecnie ul. Stanisława Moniuszki) w Łodzi Atelier, który prowadził aż do śmierci w roku 1901.

Jego atelier było miejscem wystaw artystycznych, przedstawień i koncertów. Wilkoszewski współtworzył Towarzystwo Śpiewacze „Lutnia” i należał do Towarzystwa Cyklistów.

W 1896 prowadzono przeciwko niemu śledztwo w związku z rozpowszechnianiem rycin z napisem „Polonia. Konstytucja 3 Maja”. Publikował fotografie z widokami miast – głównie Łodzi i okolic, ale także z Warszawy w formie kart pocztowych. W roku 1989 wydał album Widoki miasta Łodzi.

Karoli & Pusch — Fotografia Teatrów Rządowych, ul. Miodowa 1, Warszawa

Wspólne atelier, prowadzone od 1882 do 1892 r. przez Aleksandra Karoli i Maurycego Puscha.

Aleksander Karoli — polski fotograf, wynalazca, konstruktor oraz popularyzator fotografii, a także twórca literatury fotograficznej doby XIX wieku. Zawodu uczył się u samego Karola Beyera (pierwszego polskiego, profesjonalnego fotografa), wykonując swoje zdjęcia własnoręcznie skonstruowanym aparatem 1853 r.

Jednocześnie pracował w Teatrze Wielkim i Teatrze Rozmaitości. W 1874 r. opracował sposób oświetlania elektrycznego na scenach. Był pionierem wykorzystania płyt bromokolodionowych oraz powiększeń na papierze bromosrebrowym, a także jako pierwszy otworzył zakład materiałów fotograficznych w Warszawie. Był autorem podręcznika dla fotografów i amatorów fotografii wydanego w 1893 r. w Krakowie nakładem fundacji Walerego Rzewuskiego i nagrodzonego I nagrodą tejże fundacji.

Karol Adolf Beyer — zakład fotograficzny Krakowskie Przedmieście 389, Warszawa

Pierwszy zawodowy fotograf w Warszawie, zwany „ojcem polskiej fotografii”. W latach 1844-1867 prowadził w Warszawie zakład fotograficzny, mieszczący się kolejno: przy ul. Senatorskiej, ul. Wareckiej, na końcu zaś na Krakowskim Przedmieściu, w którym wykonywał przede wszystkim portrety. Fotografował mieszkańców Warszawy i osoby przybyłe z całego kraju, przedstawicieli różnych środowisk, głównie inteligencji i burżuazji, czasem ziemiaństwa i chłopstwa.

Jako pionier śledził pojawiające się mody i nowości z zakresu fotografii, od 1859 r. wykonywał popularne w Europie zdjęcia w formacie carte de visite, czyli niewielkiego formatu kartoniki, przedstawiające pojedynczego modela na tle zasłony i specjalnego tła, w otoczeniu rekwizytów (mebli czy kolumny). Z zakładem współpracował m.in. Juliusz Kossak, który zajmował się kolorowaniem i retuszowaniem zdjęć.

Zajmował się również uwiecznianiem widoków miast, m.in. Warszawy, Krakowa, Częstochowy, Gdańska, Malborka i Łodzi.

Bencjon Szmuklarowski — prawdopodobnie ul. Łaska Zduńska Wola

Zduńskowolski fotograf specjalizujący się w fotografii portretowej oraz rodzinnej. Prywatnie ojciec Eugenii Gołdy Dobrzyńskiej, jednej z pierwszych dentystek w Zduńskiej Woli.

Dodatkowo na najniższej półce można zobaczyć aparat fotograficzny zakładu fotograficznego Adolfa Szmelicha, ul. Złotnickiego (dziś Dąbrowskiego 2).

 

Jednym z najcenniejszych fotografii w zbiorach jest autoportret Karola Beyera, pierwszego polskiego profesjonalnego fotografa. Najbardziej znany jest z wykonania zestawu portretów tzw. pięciu poległych, którzy zginęli od kul wojska carskiego w patriotycznej manifestacji 27 lutego 1861 roku na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie. Ich ciała zostały złożone w Hotelu Europejskim, gdzie na parterze mieściła się retuszernia zakładu Beyera. Fotograf uwiecznił ich dzień później, podczas sądowych oględzin zwłok. Do muzeum autoportret Beyera trafił dzięki zbiorom przekazanym przez prof. Jadwigę Ihnatowicz, wieloletnią kustosz Zakładu Zbiorów Ikonograficznych Biblioteki Narodowej, która urodziła się w Zduńskiej Woli.

Pozostałe rozpoznane osoby to:

Kobieta z rodziny Kunce-Koszańskich. Zakład fotograficzny B. Szmuklarowski w Zduńskiej Woli. Przełom XIX i XX w.

Rodzinna fotografia. Od lewej Edmund Pawłowski, Janina Pawłowska i jej mąż Edward Stradowski, Zygfryda Pawłowska i jej mąż Władysław Kisielewicz oraz syn Tadeusz Kisielewicz (późniejszy żołnierz WP, lotnik na zachodzie). Zakład fotograficzny B. Szmuklarowski w Zduńskiej Woli. Początek XX w.

Ludwik Roszak i Czesława Fidler (z drugiego męża Kalinowska). Zakład fotograficzny B. Szmuklarowski w Zduńskiej Woli. Początek XX w.

Nieznany chłopiec, podpis na odwrocie Zenon J, 1911 r. Zakład fotograficzny B. Szmuklarowski w Zduńskiej Woli.

Nieznany mężczyzna. Na odwrocie napis: „Wujek Rezler”. Wykonana przez Karoli & Pusch, Fotografia teatrów w Warszawie. Przełom XVIII w. i XIX w.

Zapraszamy do oglądania gabloty w Muzeum Historii Miasta Zduńska Wola.

 

Tekst i fot. Gabriela Górska

 

3a 2

1 1

Skip to content
Verified by MonsterInsights