Armia Czerwona ruszając 12 stycznia z linii Wisły do ofensywy znanej w literaturze historycznej jako wiślano-odrzańska, w szybkim tempie przemieszczała się na zachód, po drodze zajmując kolejne miasta1, w tym i Zduńską Wolę. Podobno pierwszy czołg T-34 widziany był na ul. Łaskiej i na Rynku, czyli dzisiejszym Placu Wolności, już 19 stycznia2. Dwa dni później, przed południem od strony Łodzi do miasta wkroczyła kolumna radzieckich czołgów z 9 Korpusu Pancernego Gwardii, za nimi kilka godzin później dotarli piechurzy z 16 Korpusu Piechoty.
Spory, co do faktycznej daty wyzwolenia miasta czy to 19 stycznia czy tez 21 stycznia spowodowane są jak pisał Włodzimierz Kozłowski prawdopodobnie tym, że do miasta lub w jego okolice mogły wjechać pojazdy rozpoznania, które po rekonesansie wycofały się do macierzystych jednostek lub do miasta wkroczyły dwie kolumny wojskowe jedna 19 stycznia od strony Szadku a druga 21 stycznia od strony Karsznic i Łasku.3
Oficjalnie jednak zwykło się przyjmować, że miasto zostało wyzwolone spod okupacji niemieckiej 21 stycznia.4
1 Ofensywę rozpoczęły 12 stycznia wojska 1 Frontu Ukraińskiego, a 14 stycznia rano ruszyło natarcie 1 F. Białoruskiego. W drugim dniu ofensywy wojska 1 FU rozcięły 9 Armię niemiecką na dwa zgrupowania – warszawskie i radomskie dokonując przełamania obrony nieprzyjaciela na froncie 120 km. Działania dwóch głównych zgrupowań uderzeniowych rozwijające się dotychczas z oddalonych od siebie przyczółków zmieniły się w jedno natarcie na szerokim froncie. [ Wł. Kozłowski, Wyzwolenie sieradzkiego w styczniu 1945 r., [w:] Szkice z dziejów sieradzkiego, red. J. Śmiałowski, Łódź 1977, s. 527]
2 Dowództwo niemieckie planowało obronę Łodzi. Zdążające z Prus Wschodnich niemieckie dywizje zostały rozbite pod Łodzią przez 1 Armię Pancerną Gwardii w chwili rozładowywania ich transportów na pobliskich stacjach kolejowych. Marszałek Żukow wydał rozkaz zdobycia Łodzi do 19 stycznia wieczorem, co wydatnie przyspieszyło tempo natarcia wojsk radzieckich. Do 22 stycznia wojska te osiągnęły rubież: Nieszawa-Piotrków Kujawski -Turek-Sieradz, podczas gdy związki szybkie były już pod Poznaniem. [tamże s. 528]
3 Prawdopodobnie miało to związek z tym, że linia rozgraniczenia pomiędzy 1 FB i 1 FU przechodziła przez Łask i omijała od południa Sieradz. Niektóre źródła podają, że linia działania obu Frontów przebiegała przez Łask, Zduńską Wolę i Kalisz, a więc Sieradz znajdował się w pasie działań 1 FU. W związku z tym przyjmuje się, że południową część sieradzkiego wyzwolona została przez wojska marszałka Koniewa, a północna marszałka Żukowa. W trakcie działań często dochodziło do pokrycia osi marszów skrzydłowych oddziałów radzieckich, które w pościgu wkraczały w pas działania sąsiada. [tamże s. 529]
4 Na północ od linii Łask-Sieradz-Błaszki i Kalisz działały wojska 1 FB. Jego 33 Armia ( dowódca gen. płk Wiaczesław Cwietajew) posuwała się w pasie ograniczonym miejscowościami: na północy Warta –Dąbrowa k. Pabianic, od południa Wojków i Grabia. Na prawo sąsiadowała ona z 69 Armią (dowódca gen. płk Władimir Kołpakczi), która wykonała operację łódzką. Główną siłę przebojowa 69 Armii stanowiły podporządkowane jej dowódcy korpusy pancerne, zmechanizowane i kawalerii. Na południowym skrzydle tej Armii działał 7 Samodzielny Korpus Kawalerii Gwardii gen. por. Michaiła Konstantinowa. W nocy z 20 na 21 stycznia 1945 roku poszczególne korpusy piechoty 33 A zwolniły pościg za nieprzyjacielem, bowiem znacznie wydłużyły się linie zaopatrzenia i dlatego należało podciągnąć urządzenia tyłowe. Ta daleko posunięta ostrożność wynikała z faktu, że w lasach położonych na zachód od Łodzi znajdowały się jeszcze dość silne oddziały nieprzyjacielskie. Rankiem 21 stycznia przystąpiono do uderzenia, którego celem był Łask, Zduńska Wola i Szadek. Wkrótce potem czołgiści 9 Korpusu Pancernego Gwardii (dowódca gen. mjr. Nikołaj Wiedieniejew) wyzwolili Zduńską Wolę, a około południa wkroczyły do miasta oddziały 16 Korpusu Piechoty, który wcześniej opanował Karsznice i Suchoczasy. Tegoż samego dnia wojska 33 Armii wyzwoliły Szadek, Grzybów, Janiszewice, Korczew, Woźniki, Mękę, Kamionacz, Kamionczyk i Włyń. [tamże 530-531]
